Als ik berichten van de laatste tijd op me in laat werken, dan denk ik dat er toch zoiets moet zijn als een rode draad. Een grootste gemene deler, zo je wilt.
Om dat te ontdekken moet je, denk ik, een sociologische achtergrond hebben. Die heb ik dus niet.
Een paar van die berichten.
Ede
In Ede wil men asielzoekers uitnodigen om gratis gebruik te maken van het zwembad. Het is een initiatief van een zwembadmedewerker en er zijn vrijwilligers genoeg. Een fantastisch idee, lijkt mij. Dan is er iemand die het kennelijk niet kan verkroppen dat er betaald moest worden voor de zwemlessen van de kinderen en dat asielzoekers gratis gebruik mogen maken van het zwembad. Het ongenoegen van de briefschrijver mondt uit in een dreigement.
Het intrigeert mij waarom iemand zo’n brief schrijft. Wat beweegt de schrijver? Gaat het echt om het gratis een zwemvoorziening aanbieden, waar voor de eigen kinderen wel betaald moest worden? Dat wil er dus bij mij niet in. Maar wat dan wel?
De reactie van het COA, de uitnodiging cancelen is merkwaardig. Zegt dat iets over hoe de maatschappij vandaag in elkaar zit?
Geldermalsen
Geldermalsen heeft, in ieder geval voorlopig, de voorbereiding voor de opvang van 1500 asielzoekers stopgezet. Dat heeft alles te maken met de onregelmatigheden naar aanleiding van de informatieavond.
Na Oranje had het college toch kunnen weten dat een zorgvuldige voorbereiding richting de bewoners een eerste vereiste is. Adagium moet zijn: betrekken bij de voorbereiding is wat anders dan een genomen besluit toelichten.
Voor mij is de vraag belangrijker wat de veroorzakers van de onregelmatigheden bezielt. Onderzoek wijst uit, dat het bijna allemaal inwoners waren. Maakt onbekend, onbemind? Weet het college niet wat verwachtingenmanagement is? Is er ruimte ontstaan voor het in de eerste plaats denken aan de eigen belangen. Voor de zekerheid, bijvoorbeeld.
Steenbergen
Steenbergen is van een andere orde, denk ik. Daar ging het om opruiers die van elders kwamen. Ik denk dat dit Nederlanders zijn die, om welke reden dan ook, gevoelig zijn voor de teksten en taal van Wilders. Het geeft hen een eigen identiteit. Voor het koesteren van die identiteit is het nodig om zich af te zetten tegen anderen, in dit geval asielzoekers.
Oranje
Oranje kwam in opstand, niet tegen asielzoekers, maar tegen het voorgenomen aantal. Dat maakte dat niet overzien werd wat dat betekent voor de dorpsgemeenschap. Er was toen geen ruimte meer om dat samen te bespreken.
Het voornemen werd teruggedraaid. En wat je nu leest is, dat er allerlei activiteiten worden georganiseerd. Men overziet het weer.
Vertrouwen
Voorwaarde is vertrouwen. Alleen vanuit wederzijds vertrouwen kan vruchtbaar overlegd worden over zaken waar men in eerste instantie tegenover elkaar staat. Als er vertrouwen is, is er ruimte om samen te bezien, hoe een vraagstelling kan worden aangepakt.
Dus niet een informatieavond beleggen om uit de doeken te doen wat het college heeft besloten en wat ze daarbij verwacht van de inwoners. Vertrouwen heeft dan plaats moeten maken voor macht. En dat is een uiterst slecht vertrekpunt.
Democratische verhouding
In de politiek wordt hard nagedacht over andere democratische verhoudingen. Ik schreef daar vaker over op dit blog. Hoe krijgt de burger een eigen positie tussen de verkiezingen in. Dat is een ontwikkeling die zich niet laat terugdraaien.
Dat vraag consequentie en consistentie.
Ga alle processen en contacten met burgers dan ook zo in.
Rode draad – randvoorwaarden
Als er geen vertrouwen is, is elk overleg om informatie te geven gedoemd te mislukken. Dat vertrouwen is dus eerste voorwaarde.
Burgers moeten ervaren dat er geluisterd wordt naar hun inbreng. Dat leidt natuurlijk niet per definitie tot aanpassen van voorgenomen besluiten. Het moet dan wel duidelijk worden waarom inbreng niet gehonoreerd kan worden.
Vertrouwen en je serieus genomen voelen zullen dan helpen dit te accepteren.
De kranten en social media laten zien dat er gelukkig voldoende situaties zijn waar het werkt en waar asielzoekers gastvrij en met open armen ontvangen worden.
